Cultuur en Cultureel Erfgoed

• Het podiumbezoek in Nijmegen is gestegen van 562.000 in 2015 naar 681.500 bezoeken in 2019.
• 70% van de Nijmegenaren (16+) bezoekt 1 of meer gesubsidieerde podia (67% in 2015). Het percentage Nijmegenaren dat Doornroosje bezoekt, is flink gestegen. Ook het bereik van de Stadsschouwburg en De Vereeniging is toegenomen.
• Het aantal filmbezoeken in Nijmegen is de afgelopen jaren fors gestegen, onder meer door de komst van een grote bioscoop in Nijmegen-Noord. Ook het percentage Nijmegenaren dat filmvoorstellingen bezoekt is gestegen.
• Na een jarenlange daling is het percentage Nijmegenaren (16+) dat regelmatig een bezoek brengt aan de bibliotheek gestegen (van 17% in 2015 naar 20% in 2019). Het jaarlijks aantal uitleningen per inwoner is de laatste jaren stabiel en is hoger dan in Nederland.
• Na de stijging van het bezoek aan Museum Het Valkhof in 2018, volgde een daling in 2019 (71.000 bezoekers). Het in 2018 geopende museum De Bastei trok in 2019 52.000 bezoekers.
• Het aantal jeugdige cursisten bij De Lindenberg is gestegen.

Het bezoek aan de gesubsidieerde podia in Nijmegen is gestegen van 562.000 in 2015 naar 681.500 bezoeken in 2019. Het gaat om circa 429.000 bezoeken aan podiumvoorstellingen plus circa 253.000 bezoeken aan filmvoorstellingen in LUX. Ook landelijk is er sprake van een groei van het aantal bezoeken aan professionele podiumkunstvoorstellingen (in periode 2015 - 2018 5% toegenomen).

Figuur: Aantal voorstellingenbezoeken in gesubsidieerde podia. Bron: gegevens van podia.

Bij de afzonderlijke podia zien we de volgende ontwikkelingen:

• In 2018 en 2019 trok de Stadsschouwburg circa 109.000 bezoekers. Dat is meer dan in de jaren daarvoor. Ook vonden er in 2018 en 2019 meer voorstellingen plaats dan in de jaren daarvoor.
• In 2019 trok de Vereeniging circa 69.000 bezoekers. Dat is meer dan in de jaren daarvoor. Ook waren er in 2019 meer optredens dan in de jaren daarvoor.
• In 2019 trokken de voorstellingen bij het Lindenberg Theater circa 37.500 bezoekers. Dat is in de buurt van het gemiddelde voor de afgelopen 5 jaar.
• In 2019 trok Doornroosje circa 156.000 bezoekers. Dat is wat meer dan in de jaren daarvoor. Doornroosje is sinds 2008 betrokken bij de programmering van Merleyn, maar Merleyn hoort niet bij de gesubsideerde podia. In 2019 trok Merleyn circa 28.000 bezoekers. Dat ligt in de buurt van het gemiddelde voor de afgelopen vijf jaar. Doornroosje zet zich verder in voor activiteiten op buitenlocaties (onder meer Openluchttheater de Goffert, Valkhof Festival, Bevrijdingsfestival en FortaRock) en werkt samen met andere podia (onder meer grootschalige concerten in samenwerking met de Stadsschouwburg en De Vereeniging en de Stevenskerk Live concerten tijdens de Vierdaagsefeesten). Het totaalaantal bezoeken voor alle activiteiten, waar Doornroosje bij betrokken was, lag in 2018 op circa 365.000.
• In 2019 trokken de optredens in het Openluchttheater de Goffert circa 32.000 bezoekers. Net als in 2018 was het aantal bezoekers een stuk hoger dan in de jaren daarvoor.
• In 2019 trokken de podiumvoorstellingen en debatten in LUX circa 24.000 bezoekers. Dat is wat minder dan gemiddeld in de afgelopen vijf jaar. Het aantal filmbezoekers in LUX steeg in 2019 naar een recordhoogte (circa 253.000).

Figuur: Aantal bezoeken aan podiumvoorstellingen in gesubsidieerde podia. Bron: gegevens van podia.

De Burgerpeiling 2019 laat zien dat 70% van de Nijmegenaren 1 of meer gesubsidieerde podia bezoekt, versus 67% in 2015. Vooral het bereik van Doornroosje is flink gestegen: 35% van de Nijmegenaren bezoekt Doornroosje, tegenover een 25% in 2015. Ook het bereik van de Stadsschouwburg en De Vereeniging is gestegen.

Figuur: Bereik gesubsidieerde podia onder volwassen Nijmegenaren. Bron: Burgerpeiling, O&S.

• De Burgerpeiling 2019 laat zien dat LUX uit alle leeftijdscategorieën vanaf 16 jaar veel bezoekers trekt. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die LUX bezoeken is gestegen van 42 in 2015 naar 44 in 2019.
• Ook de Stadsschouwburg trekt bezoekers uit alle leeftijdscategorieën. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die de Stadsschouwburg bezoeken is ongeveer gelijk gebleven (45).
• Het bereik van De Vereeniging is het hoogst in de leeftijdscategorie 50-74-jarigen, gevolgd door de 30-49-jarigen. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die De Vereeniging bezoeken is ongeveer gelijk gebleven (48).
• Het bereik van Doornroosje is het hoogst in de leeftijdscategorie 25-34-jarigen, gevolgd door de 16-24-jarigen en de 35-49-jarigen. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die Doornroosje bezoeken is gestegen van 33 in 2015 naar 36 jaar in 2019.
• Het bereik van het Lindenberg Theater is het hoogst in de leeftijdscategorieën tussen de 25 en 64 jaar. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die het Lindenberg Theater bezoeken is gedaald van 46 in 2015 naar 43 in 2019.

Voor alle podia geldt dat ze relatief weinig laagopgeleide Nijmegenaren bereiken. De Stadsschouwburg heeft het hoogste bereik onder die laagopgeleide Nijmegenaren (21% van de laagopgeleiden bezoekt de Stadsschouwburg).

Het totaalaantal filmbezoeken in Nijmegen (filmtheater en bioscopen) nam de laatste jaren flink toe: van 419.000 in 2015 (waarvan 204.000 in LUX) naar 820.000 in 2018 (waarvan 238.000 in LUX). In december 2015 ging in Nijmegen-Noord een nieuwe bioscoop open met een grote capaciteit (circa 1.800 bioscoopstoelen van de in totaal circa 3.850 bioscoopstoelen in Nijmegen). Het aantal filmbezoeken per inwoner steeg daarna van 2,5 in 2015 naar 4,7 in 2018. Die 4,7 is in tegenstelling tot in voorgaande jaren hoger dan het gemiddelde voor de benchmarksteden (4,5 per inwoner). Ook het aantal bioscoopstoelen per inwoner is sinds de opening van de bioscoop in Nijmegen-Noord wat hoger is dan in de benchmarksteden (22 per 1.000 inwoners versus gemiddeld 19 voor de benchmarksteden).
Hierbij aansluitend laat de Burgerpeiling zien dat het percentage Nijmegenaren (16+), dat in Nijmegen filmvoorstellingen bezoekt, gestegen is van 63% naar 70%. Die stijging van het bereik geldt voor alle opleidingsniveaus.

Ook landelijk is het bioscoopbezoek de afgelopen jaren fors gestegen. In de periode 2009-2018 steeg het aantal bezoeken met 67% (van 1,8 naar 3 miljoen). Ook nam de capaciteit flink toe; het aantal bioscoopstoelen in Nederland nam in de periode 2009-2017 met 26% toe. In 2018 is er sprake van een lichte daling ten opzichte van 2017 (-2%).

Na een langere periode van daling nam het totaalaantal uitleningen bij de bibliotheek in Nijmegen na 2014 weer toe (van 1.151.000 in 2014 naar 1.252.337 in 2019). Ook de Nijmeegse bevolking groeide; het aantal uitleningen per inwoner is de laatste jaren vrij stabiel (ruim 5 per inwoner, exclusief verlengingen).
De stijging van het aantal uitleningen heeft onder meer te maken met de stijging van het aantal uitleningen via Bibliotheek op school. Inmiddels is 11% van alle uitleningen toe te schrijven aan Bibliotheek op school. Het gaat om een landelijk concept, waarbij bibliotheken samenwerking met basisscholen. Doel is het stimuleren van leesplezier en mediawijsheid (slim informatie kunnen zoeken). Bibliotheek op school biedt een combinatie van een collectie boeken met voor elke leerling wat wils en een digitaal leerlingportaal waar ze leeservaringen kunnen uitwisselen en toegang hebben tot de hele collectie.
Bij de hoofdvestiging in de binnenstad (Mariënburg) en de twee vestigingen in Nijmegen-Noord (Oosterhout en Lent; sterke groei aantal inwoners) nam het aantal uitleningen de laatste jaren toe. Bij de vestigingen Hatert, Zwanenveld en Muntweg daalt het aantal uitleningen al langere tijd. Minder dan een half procent van alle uitleningen (0,4%) vindt bij vestiging De Biezantijn plaats.

Het aantal jeugdleden bleef in 2019 stabiel (22.418 = 77% van alle inwoners tot 18 jaar). Het aantal volwassen leden daalde van circa 18.000 in 2018 naar 17.530 in 2019 (12% van alle volwassen inwoners). We hebben geen cijfers over welk deel van de leden ook werkelijk gebruik maakt van de bibliotheek.
Via onze Burgerpeiling hebben we zicht op de ontwikkeling van het gebruik van de bibliotheek onder de Nijmegenaren vanaf 16 jaar. Na een langjarige dalende trend zien we in 2019 een lichte stijging van het bereik van de bibliotheek; 20% van de Nijmegenaren (16+) maakt maandelijks of wekelijks gebruik van de bibliotheek, versus 17% in 2015; 15% doet dat minder vaak (versus 17% in 2015). Het percentage volwassen dat gebruikmaakt van de bibliotheek is groter dan het percentage volwassenen dat lid is van de bibliotheek. Daarbij moet bedacht worden dat in de bibliotheek ook allerlei activiteiten plaatsvinden (onder meer activiteiten gericht op de bestrijding van laaggeletterdheid, activiteiten gericht op de ontwikkeling van digitale vaardigheden en diverse activiteiten op maatschappelijk en cultureel vlak).

Voor het aantal leden en uitleningen scoort Nijmegen gunstiger dan het landelijke gemiddelde:

• Het percentage bibliotheekleden onder de volwassenen is hoger dan landelijk (12% in Nijmegen in 2019 versus 10% in Nederland in 2018). Ook het jaarlijks aantal uitleningen per volwassene is in Nijmegen hoger dan landelijk (3 in Nijmegen in 2019 versus 2 in Nederland in 2018).
• Voor de jeugd zien we hetzelfde beeld: het percentage bibliotheekleden onder de jongeren is hoger dan landelijk (77% in Nijmegen in 2019 versus 68% in Nederland in 2018). Ook het jaarlijks aantal uitleningen per jongere (< 18 jaar) is in Nijmegen hoger dan landelijk (17 in Nijmegen in 2019 versus 10 in Nederland in 2018).

Na de stijging van het bezoek aan Museum Het Valkhof in 2018 tot boven de honderdduizend (108.000) door de publiekstrekker “Ik, Maria van Gelre”, volgde in 2019 een daling naar circa 71.000 bezoekers. Het recordjaar is 2007 (bijna 160.000 bezoekers), waarin de veel bezochte Herculaneum tentoonstelling plaatsvond. Het bereik van Museum Het Valkhof onder Nijmegenaren (16+) is het hoogst onder de 65-74-jarigen, gevolgd door de 75-plussers en de 50-64-jarigen. De gemiddelde leeftijd van de Nijmegenaren (16+) die Museum Het Valkhof bezoeken is sinds 2015 weinig veranderd: 52 jaar.
In mei 2018 is het nieuwe museum De Bastei, centrum voor natuur en cultuurhistorie, geopend. In 2019 werd dit museum door circa 52.000 mensen bezocht. De oude musea, die nu in De Bastei zijn ondergebracht (de Stratemakerstoren en het Natuurmuseum), trokken de laatste periode van hun bestaan jaarlijks gezamenlijk tussen de 20.000 en 25.000 bezoekers.

De Lindenberg biedt cursussen op het gebied van muziek, dans, theater, beeldende en technologische kunst en schrijven. Van de cursisten is 55% onder de 18 jaar. In 2019 hebben 2.292 Nijmegenaren tot 18 jaar lessen en cursussen bij De Lindenberg gevolgd. Dat is inclusief cursussen voor jongeren die na een workshop besluiten een verdiepende cursus te volgen. In 2016 en 2017 was het aantal jeugdige cursisten lager (ruim 2.000).
De Lindenberg biedt ook veel cultuureducatieprogramma’s en -activiteiten op scholen. Daarbij wordt samengewerkt met 43 Nijmeegse scholen.