Veerkrachtig

In 2011 telde Nijmegen voor het eerst meer dan 100.000 banen. Tijdens de “tweede dip” van de recessie gaan er daarna circa 2.500 banen verloren. Van 2014 tot 2017 verloopt de banenontwikkeling opmerkelijk vlak (rond de 97.500 banen). In 2017-2019 trekt de banengroei in bijna alle sectoren flink aan. Met een plus van ruim 3.300 banen komt het aantal banen in de stad in 2018 weer boven de 100.000 banen uit (101.230). In 2019 komen daar nog eens bijna 2.500 banen bij en komen we uit op 103.700 banen. Een groeispurt van 7% (+6.900 banen) sinds 2016.
Opvallend is dat de marktsector sterker herstelt dan de groep overheid, onderwijs en gezondheidszorg. Deze laatste groep van activiteiten is niet meer de vanzelfsprekende trekker van weleer.
Hoewel Nijmegen na de recessie een flinke groeispurt heeft gemaakt, was de banengroei in enkele benchmarksteden - Eindhoven, Groningen, Enschede en Tilburg - nog sterker.

Figuur: Ontwikkeling aantal banen in Nijmegen. Bron: PWE-Gelderland 2019.

Het aantal banen in Nijmegen-Centrum ligt op circa 15.000. De werkgelegenheid in de detailhandel is afgenomen (van circa 3.000 in 2011 naar ruim 2.500 in 2019), terwijl de werkgelegenheid in de horecasector is gestegen van ruim 2.600 in 2011 naar ruim 3.000 in 2019. Sinds 2016 is de werkgelegenheid in de horecasector in het stadscentrum van Nijmegen groter dan de werkgelegenheid in de detailhandel.

Het aantal vestigingen van bedrijven en instellingen in de stad groeit in de laatste 10 jaar met ruim 500 per jaar constant door. In de laatste twee jaar is de aanwas met 900 per jaar nog wat groter. In 2019 telt Nijmegen circa 16.400 vestigingen. Die groei heeft onder meer te maken met de toename van het aantal zzp’ers (van 5.700 in 2009 naar 8.200 in 2018).

Health (Life Sciences) en High Tech zijn in het coalitieakkoord benoemd als sterke clusters, die Nijmegen en omgeving onderscheidend vermogen geven. De banen ontwikkeling in deze clusters is als volgt:

• Life Sciences: van circa 9.900 banen in 2010 naar circa 10.700 banen in 2019 (+8%). Dit is inclusief UMC St Radboud. Kijken we naar de banenontwikkeling binnen de gezondheidszorg in volle breedte dan is het aantal banen gestegen van circa 30.150 in 2016 naar circa 31.200 in 2019.
• High Tech Systems & Materials (NXP is de grootste werkgever binnen deze sector): van circa 7.300 banen in 2010 naar circa 6.700 banen in 2019 (-8%). In 2015 werd het laagste aantal bereikt (circa 6.100). Daarna was er weer een opleving.

Ook is in het coalitieakkoord een aantal kansrijke economische sectoren benoemd: logistiek, circulaire economie en energietransitie en vrijetijdseconomie. De banenontwikkeling in deze sectoren is als volgt:

• Het aantal banen in de logistiek schommelde de afgelopen 10 jaar rond de 2.300; in 2019 zijn het er ruim 2.400.
• Het aantal banen in environmental goods and services (duurzaamheid) schommelde de afgelopen 10 jaar rond de 1.100. In 2019 zijn het er 1.100. Het gaat vooral om recycling.
• In 2018 vinden 7.160 mensen werk in toerisme en recreatie (vrijetijdseconomie). Het aantal banen in de horeca is in periode 2013-2018 flink gegroeid (+22%).

De werkloosheid in Nijmegen is vanaf 2013 aan het dalen en ligt in 2019 op 4%. Dat is nog lager dan het lage niveau in 2008 (4,7%), waarna de economische crisis begon. De ontwikkeling van de werkloosheid in Nijmegen volgt het gemiddelde beeld voor de benchmarksteden. In Nederland ligt de werkloosheid wat lager (3,4%) dan in de benchmarksteden (gemiddeld 4,3%).

Figuur: Ontwikkeling werkloosheidspercentage voor Nijmegen, de benchmarksteden (gemiddeld) en Nederland. Bron: CBS.

In Nijmegen is ruim de helft van de beroepsbevolking hoogopgeleid (54%). Het gemiddelde voor de benchmarksteden ligt lager (47%). Onder hoogopgeleiden in Nijmegen is het aandeel werklozen (2 à 3% in 2018 en 2019) een stuk lager dan onder laagopgeleiden (circa 11%). Dit verschil is de afgelopen jaren niet veel veranderd.
Het cijfer voor jeugdwerkloosheid ligt meestal ruim boven het algemene werkloosheidscijfer. In 2018 en 2019 lag de werkloosheid onder 15-24-jarigen in Nijmegen op 7 à 8% (was circa 11% in de jaren 2014 t/m 2016).

Door de sectorale specialisatie in onderwijs en gezondheidszorg telt Nijmegen naar verhouding veel banen in de niet-commerciële diensten (50% van de banen, tegen gemiddeld 41% voor de benchmarksteden). De industrie is veel kleiner (10% van de banen), maar vergeleken met andere kennissteden toch nog wel dichtbij het gemiddelde. Tilburg, Enschede en Eindhoven kennen meer industriële werkgelegenheid. In de commerciële diensten is de positie van Nijmegen zeer bescheiden. Normaal zouden hier 36% van de banen verwacht worden, in Nijmegen is dat slechts 27%. Dit is ook een van de achtergronden van de relatief kleine kantoorsector in Nijmegen.

Het aantal banen per 1.000 15-75-jarigen ligt in Nijmegen (716) lager dan gemiddeld in de benchmarksteden (772). Nijmegen telt in april 2018 103.700 banen bij 16.400 vestigingen van bedrijven en instellingen in de stad. Daarmee overtreft het aantal banen de omvang van de lokale beroepsbevolking van de stad (98.000). Wat betreft de beschikbaarheid van banen ten opzichte van de eigen beroepsbevolking scoort Nijmegen in 2018 beneden gemiddeld ten opzichte van de benchmarksteden. Eindhoven, Arnhem, Maastricht en Groningen scoren beter. Daarbij moet wel bedacht worden dat Nijmegen beter dan gemiddeld scoort als het gaat om de bereikbaarheid van banen (alleen Arnhem scoort duidelijk hoger). Rondom Nijmegen zijn er dus gemiddeld genomen ten opzichte van de benchmarksteden meer banen binnen een redelijke afstand van de stad. Veel Nijmegenaren werken buiten Nijmegen (circa 45.000 eind 2017). Dat doen ze vooral in gemeenten wat verder van Nijmegen en niet vaak in de gemeenten rond de stad (10% van de uitgaande pendel). Omgekeerd wordt ruim zes op de tien banen van werknemers in Nijmegen vervuld door mensen die niet in Nijmegen wonen. Onder hen vooral veel mensen die in de gemeenten direct rond Nijmegen wonen (een derde van de inkomende pendel), maar ook veel die in de rest van Gelderland of Noord-Brabant wonen. Na de economische crisis groeide de uitgaande pendel (+10.600 banen tot eind 2017 = +30%) veel harder dan de inkomende pendel (+5.300 = +10%).