Nije Veld

Leefbaarheid en wijkontwikkeling

• Bewoners waarderen het woon- en leefklimaat in hun wijk (bestaande uit Willemskwartier, Landbouwbuurt en Muntenbuurt) gemiddeld met een rapportcijfer 7,1. Deze ruime voldoende ligt duidelijk lager dan de gemiddelden in stadsdeel Nijmegen-Midden (7,7) en in Nijmegen (7,6). Het rapportcijfer voor de buurt verbeterde zich over de lange termijn, en is de laatste jaren stabiel.
• Wijkmonitoring laat voor wat betreft de wijkontwikkeling een stabiel woon- en leefklimaat zien.
• Leefbaarometer.nl beoordeelt de leefbaarheid hier al geruime tijd als ruim voldoende. In 2002 was het voldoende. In het centrale deel van de wijk is binnen Willemskwartier een aandachtsgebied met leefbaarheidsrisico's aangegeven (beeld 2018).
• Het grootste deel van de inwoners vindt de buurt waarin men woont het afgelopen jaar stabiel gebleven (45%). Zo’n 17% vindt de buurt vooruitgegaan, 25% zag vooral achteruitgang.
• Positieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn in de ogen van wijkbewoners vooral:

1. meer of betere winkels, voorzieningen;
2. nieuwbouw;
3. meer of betere speelvoorzieningen.

• Het deelgebied Willemskwartier ontwikkelde zich volgens wijkprofessionals de afgelopen jaren in allerlei opzichten gunstig. Aan de basis stonden grootschalige publieke investeringen: corporatiewoningen, bundeling van wijkvoorzieningen en verbetering van de openbare ruimte. Fysieke ingrepen, met zeker ook sociale voordelen als verbinding en samenleven. Nu veel gereed en bewoond is vallen verschillen in bevolkingssamenstelling, uitstraling en buurtsfeer duidelijker op.
• Negatieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn volgens bewoners vooral:

1. lawaaioverlast;
2. mensen, buren;
3. meer rotzooi, zwerfvuil;
4. meer hondenpoep;
5. verkeersveiligheid verslechterd, druk verkeer;
6. uiterlijk gaat achteruit, verpaupering, slecht onderhoud;
7. slechter onderhoud groen.

• Het uitgebreide voorzieningenaanbod kenmerkt zich door:
  • De wijk kent een middelgrote - en twee kleine supermarkten. Daarnaast zijn er diverse winkels in dagelijkse benodigdheden. Nije Veld profiteert ook van het aanbod in de zuidelijk gelegen wijk Hazenkamp (voorzieningen Groenestraat).
  • Twee van de drie buurten zijn voorzien van een gemeentelijke wijkaccommodatie. Bovendien zijn er diverse horecavestigingen waar bewoners elkaar kunnen ontmoeten, vooral aan de randen van de wijk.
  • Er is hier aanbod aan huisartsen, tandartsen of fysiotherapie, vooral aan de randen van de wijk.
  • Naast een centraal gelegen sportzaal zijn hier een sporthal, fitness en diverse verenigingen aanwezig. In de openbare ruimte zijn er diverse sport- en speelplekken, behoorlijk verspreid over de wijk. Ook zijn er een Cruyff Court en een wijkspeeltuin.
• Nije Veld heeft jaren gekend waarbij woninginbraken relatief veel voorkwamen (2013 - 2015 bijvoorbeeld). Deze zijn echter duidelijk teruggelopen, net als voorvallen rond jeugdoverlast en vernielingen (politiecijfers). Al met al is het veiligheidsbeeld in de wijk op basis van registraties relatief gunstig, hoewel bedreigingen en mishandelingen aandachtspunten blijven. Daar komt bij dat relatief veel wijkbewoners zich (soms of vaak) onveilig voelen: 24% versus 15% in geheel Nijmegen. Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:
  • Mensen in de buurt die ik vanwege hun gedrag niet vertrouw;
  • Groepen jongeren op straat in de buurt;
  • Donkere, slecht verlichte plaatsen in de buurt;
  • De criminaliteit in de buurt;
  • Mensen in de buurt die ik vanwege hun uiterlijk niet vertrouw.
• De marktwaarde van woningen is hier (in gemiddelde mate) toegenomen, Nije Veld heeft al enkele jaren een sterkere positie op de woningmarkt dan in het verleden. Appartementen liggen goed in de markt, zijn relatief duur.
• De wijk kent qua leeftijdsopbouw veel middengroepen: 25-49 jarigen. Het bevolkingsaantal is hier de afgelopen 6 jaar toegenomen (tussen +5% en +10%). Demografische prognoses gaan uit van een terugloop van het aantal 40-ers en 50-ers. Vanuit de leeftijdsopbouw wordt een duidelijke vergrijzing verwacht (70+ers).
• Verkamering speelt een rol in Nije Veld, in 2019 heeft bijna 3% van de adressen hiervoor een vergunning (Nijmegen: 2%, Bottendaal 9%). Mogelijk zijn er ook kamers zonder vergunning.
• Wijkprofessionals beschrijven in het Willemskwartier meerdere deelgroepen, die ‘goed naast elkaar leven’: de autochtone, lang zittende groep, bewoners van Turkse of Marokkaanse afkomst en de nieuwe instroom met een hogere sociaaleconomische status. Deze nieuwe groep betekent een toevoeging van leefstijlen en andere achtergronden. Er is veel netwerkvorming onder de nieuwe bewoners: vaak jonge gezinnen in een gelijke levensfase. In bepaalde deelgebieden binnen Willemskwartier bestaat een (langer bekende) gesloten wijkcultuur. Groepen wonen en leven veelal geïsoleerd.
• De Muntenbuurt gleed enige jaren geleden volgens bewoners en wijkprofessionals af. Jeugdoverlast, onderlinge ruzies en woonoverlast, gedrag-gerelateerde overlast op straat, afvalovertredingen, wegverhuizen van bepaalde ‘dragende’ huishoudens (selectieve migratie). De leefbaarheid heeft zich echter volgens wijkprofessionals positief ontwikkeld. Geen zichtbare (gedrags)overlast meer, hinder van jeugd, vervuiling en afval lijken grotendeels verdwenen. Er is meer zicht op achter-de-voordeur-problematiek. Het thema criminaliteit en veiligheid staat momenteel op de agenda (2019).

Sterktes en aantrekkingskracht

• De diverse buurten (Willemskwartier, Landbouwbuurt, Muntenbuurt) zijn heel karakteristiek en herkenbaar. De ligging nabij stadscentrum en centraal station en het voorzieningenniveau zijn aantrekkelijk. De huren zijn naar verhouding laag (veel sociale huurwoningen). In Nije Veld zijn er aan de Willemsweg (winkelstraat met etnisch profiel) en Groenestraat allerlei voorzieningen en winkels aanwezig. In combinatie met Basisschool Het Kleurrijk zijn in voorzieningenhart ’t Hert meerdere instellingen en wijkvoorzieningen gevestigd. De tevredenheid over winkels voor dagelijkse boodschappen en voorzieningen voor kinderen is hier dan ook hoog.
• Het Willemskwartier plukt momenteel de vruchten van een afgeronde totaalaanpak gericht op woningen, openbare ruimte en ondergrondse infrastructuur. Het imago is volgens wijkprofessionals verbeterd, Willemskwartier is gewild(er) als woonomgeving. Volgens hen een fijne menging van huur, koop en begeleid wonen. Er zijn betere woningen beschikbaar, de nieuwbouw is verrassend en goed aansluitend qua architectuur, ’t Hert is een succesvolle ontmoetingsplek geworden, het betrekken van de spoorkuil bij de wijk is als een kans benut. Naast een woon-technische verbetering is het is gelukt de eenzijdigheid in bevolkingssamenstelling te doorbreken. Nieuwe groepen bewoners betekent ook meer draagvlak voor voorzieningen op o.a. de Groenestraat en Willemsweg. Tegelijkertijd blijft dit voor mensen van Turkse afkomst een prettige buurt, mensen zijn hier allochtonen gewend.
• De Muntenbuurt profiteert van de ligging aan het Gofferpark en aan bijvoorbeeld het Gofferbad (openluchtzwembad). Het woongebied heeft een verkeersluwe inrichting, een besloten woonerf. Het meest voorkomende woningtype is laagbouw-huur. Goedkope eengezinswoningen zijn per definitie gewild. Er is hier relatief veel speel- en verblijfsruimte.
• De Muntenbuurt kreeg een diverser woningaanbod en andere bewonersgroepen door de nieuwbouw Ploegstraat-Sieberspad, hoewel er in de praktijk weinig relatie is met de bestaande, oude buurt.

Aandachtspunten

• Buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden opgepakt:

1. hondenpoep;
2. onderhoud groen;
3. drugsoverlast, junks, dealers;
4. lawaai;
5. verkeersveiligheid, druk verkeer;
6. verkeersmaatregelen treffen;
7. parkeeroverlast;
8. overlast van (hang)jongeren;
9. hoeveelheid parkeerplaatsen;
10. veiligheid, vandalisme, criminaliteit, agressie.

• In de openbare ruimte zijn er verder diverse aandachtspunten:
  • Een duidelijke meerderheid van de inwoners vindt de buurt voldoende schoon (69%), maar een verhoudingsgewijs grote groep van 32% ziet problemen op dit vlak (in Nijmegen is dat 25% in 2019).
  • Veel bewoners hebben hier overlast van hondenpoep (35% versus 25% in Nijmegen in 2019).
  • Te hard rijdend verkeer en parkeeroverlast zijn volgens bewoners een aandachtspunten;
  • De openbare ruimte in de Muntenbuurt is volgens wijkprofessionals erg stenig en puur functioneel. Wel zijn pleintjes gedeeltelijk aangepast en is de Goffertpark-zijde duidelijk groener van karakter.
• Binnen Nije Veld zijn er concentraties van maatschappelijk kwetsbare bewoners, hoewel het aandeel bewoners met een lage sociaaleconomische status op wijkniveau niet langer opvallend hoog is. Wel zijn er:
  • Veel huishoudens met lage inkomens: 26% huishoudens tot 110% sociaal minimum (Nijmegen 16,4% in 2017).
  • Relatief veel kwetsbare huishoudens: bijna 9% van de huishoudens doet een beroep op minimaal 5 ondersteuningsregelingen (inkomen, zorg, welzijn).
  • Verhoudingsgewijs veel uitkeringen: bijna 10% van de 14-65-jarigen, Nijmegen bijna 7% (2019, Participatiewet).
• Volgens wijkprofessionals blijft aandacht voor de kwetsbaarheid van bevolking in bepaalde wijkdelen belangrijk (vooral in het Willemskwartier). Daar spelen naast achter de voordeur-problematiek ook problemen in het onderling samenleven en overlast. Veel voorkomende huishoudensproblemen zijn taalachterstanden, eenzaamheid en financiële problemen.
• De woningen liggen hier gemiddeld genomen wat minder goed in de markt, tegelijkertijd zijn deze relatief betaalbaar. De prijs ligt gemiddeld €11.000,- lager vergeleken met soortgelijke woningen in andere delen van Nijmegen. Dit komt bijvoorbeeld door het imago van de wijk. Deze prijsvergelijking is modelmatig. Sommige delen van het Willemskwartier zijn nooit echt verbeterd, mede door verzet van (enkele) bewoners. Daar treedt volgens wijkprofessionals geen echte vernieuwing op, geen toevoeging van groen etc. Dit zijn ook de zwakke delen uit de leefbaarometer.
• Relatief veel inwoners ervaren overlast van groepen jongeren. Zo'n 19% geeft aan dat overlast van groepen jongeren vaak voorkomt (Nijmegen 10% in 2019). Oud en Nieuw-escalaties blijven volgens wijkprofessionals een bedreiging, gaat de laatste jaren goed.
• Deelgebieden met duidelijke achterstanden binnen Nije Veld zijn volgens wijkprofessionals ‘de Kop van de Willemsweg’, de omgeving Potgietersplein en de Muntenbuurt. De omgeving Beetsplein en Maerlantstraat kent veel multiprobleemhuishoudens.
• Aan de ‘kop van de Willemsweg’ heeft revitalisering en nieuwbouw enerzijds veel nieuwe kwaliteit gegeven, anderzijds blijven er leefbaarheidsrisico’s spelen. Kwetsbaarheden zijn leegstand, de mate van verenging van winkeliers, studenten en verkamering (anonimiteit, geen binding met leefomgeving, impact leefomgeving), drugs(dealen), heling. In feite een overloop van stedelijke problematiek vanuit het stadscentrum en de omgeving station.
• De Muntenbuurt heeft een doorstroomprofiel gekregen, de woningmarkpositie is de afgelopen 10 jaar verslechterd. De buurt is kwetsbaar voor selectieve migratie: wegverhuizen van sterkere - en instroom van kwetsbare huishoudens. Dit geeft risico’s voor de buurtbetrokkenheid, sociale draagkracht van bewoners en maatschappelijke integratie. Ook blijven er (geconcentreerde) risico’s op spanningen tussen bewoners, woonoverlast en afwijkend of crimineel gedrag. Er is weinig aansluiting van bewoners van de nieuwbouw Ploegstraat-Sieberspad met de aanliggende Muntenbuurt. Kinderen gaan veelal naar andere scholen, weinig onderling contact, gescheiden werelden.