Hatert

Leefbaarheid en wijkontwikkeling

• Bewoners waarderen het woon- en leefklimaat in hun wijk gemiddeld met een rapportcijfer 7,3. Deze ruime voldoende is wat lager dan de gemiddelden in het stadsdeel Nijmegen-Zuid (7,5) en in Nijmegen (7,6). Het rapportcijfer voor de buurt verbeterde zich in de lange termijn, en is de laatste jaren stabiel.
• Wijkmonitoring laat voor wat betreft de wijkontwikkeling een stabiel woon- en leefklimaat zien.
• Leefbaarometer.nl beoordeelt de leefbaarheid hier al geruime tijd als voldoende. In 2002 was de omschrijving nog 'zwak'. Het woonmilieu ten noorden van de Hatertsweg draagt positief bij aan het totaaloordeel. Er zijn in het zuidelijk deel van Hatert diverse aandachtsgebieden met leefbaarheidsrisico's aangegeven (beeld 2018).
• Een groot deel van de inwoners vindt de buurt waarin men woont het afgelopen jaar stabiel gebleven (65%).
• Positieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn in de ogen van wijkbewoners vooral:

1. meer betrokkenheid, sociale controle;
2. meer of betere winkels, voorzieningen;
3. nieuwbouw binnen de wijk;
4. mensen, buren; (nieuw, aansluiting);
5. verbeteringen aan de infrastructuur;
6. buurt opgeknapt, aangepakt, beter onderhouden.

• Negatieve ontwikkelingen in de woonomgeving zijn volgens bewoners vooral:

1. onderhoud van wegen;
2. meer rotzooi, zwerfvuil;
3. lawaai;
4. verkeersveiligheid verslechterd, druk verkeer;
5. veiligheid, vandalisme, criminaliteit, agressie;
6. te weinig parkeerplaatsen;
7. infrastructuur slechter door aanpassing;
8. woningverdeling;
9. minder groen.

• Wijkprofessionals vinden Hatert een vrij stabiele wijk, met wat opwaartse bewegingen vanwege vernieuwingen als nieuwbouw Circussterrein en ontwikkeling Maldenborg. Daar treedt doorstroom en instroom van bewoners op (veel ouderen), wat goed is voor de balans in het woningaanbod. Helaas is er wel enig voortijdig vertrek zichtbaar, onder meer door onderlinge woonoverlast en snel stijgende huurlasten. In zijn algemeenheid is het aantal verhuisbewegingen in de sociale huur niet opvallend.
• Tegelijkertijd blijven veel nieuwe vestigers in Hatert kwetsbare personen (‘zwakke instroom’). Dat houdt verband met de opbouw van het woningbestand met goedkope huur en relatief korte wachttijden. Ook blijven sociaal maatschappelijke stijgers vertrekken. Het is een opstapwijk en doorgangswijk genoemd, waarbij sommigen er blijven wonen omdat het aan maatschappelijke kansen ontbreekt. De mutatiegraad is in sommige sociale huur-delen hoog.
• De Edelstenenbuurt kent een afwijkend, sterker profiel binnen Hatert. Kwetsbare delen zijn volgens wijkprofessionals de Kastelenbuurt (met goedkope corporatiewoningen, onderlinge woonoverlast, criminaliteit, veel maatschappelijk afzijdige bewoners) en de omgeving Cruijffcourt (openbare orde, jongeren, overlast).
• Een tendens is het kopen en verkameren van woningen (o.a. merkbaar door toegenomen aantal vergunningaanvragen en diverse signalen). Wijkprofessionals vinden dit een risico voor Hatert vanwege woonoverlast, het vaak ontbreken van binding met de wijk, gebrek aan continuïteit, verloedering door eigenaren op afstand. Hatert heeft maar weinig draagkracht om dit soort zaken op te vangen.
• Het voorzieningenaanbod kenmerkt zich door:
  • Uitgebreid aanbod van supermarkten in verschillende omvang, gecentraliseerd gelegen in wijk. Daarbij enkele winkels met dagelijks aanbod, ook v.w.b. drogisterij-artikelen/uiterlijke verzorging.
  • De wijk kent met meerdere horecavestigingen en een centraal gelegen wijkaccommodatie diverse ontmoetingsmogelijkheden.
  • Er is hier een gespreid aanbod aan huisartsen, tandartsen of fysiotherapie.
  • Voor sporten en bewegen is een gespreid aanbod in de wijk aanwezig: sportzaal, beweegroute, enkele verenigingen en fitness. In de openbare ruimte zijn er diverse sport- en speelplekken, behoorlijk verspreid over de wijk. Ook is er een Cruyff Court.
• Zo'n 18% van de wijkbewoners voelt zich vaak of soms onveilig in de eigen woonomgeving. Dat is vergelijkbaar met Nijmegen als geheel (15%). Deze mensen geven diverse redenen en oorzaken aan, veel genoemd zijn:
  • Mensen in de buurt die ik vanwege hun gedrag niet vertrouw.
  • De criminaliteit in de buurt.
  • Mensen in de buurt die ik vanwege hun uiterlijk niet vertrouw.
• Registratiecijfers (politiecijfers) zijn tamelijk gemiddeld, verhoudingsgewijs niet opvallend.
• Er wonen hier veel Nijmegenaren van niet-Nederlandse afkomst: niet-westers (21% van de inwoners in 2019) en westers (17%).
• Demografische prognoses gaan uit van terugloop van het aantal 40-ers en 50-ers. In de al behoorlijk vergrijsde wijk wordt een lichte toename van ouderen verwacht naar 2030.

Sterktes en aantrekkingskracht

• Hatert heeft een strakke stedenbouwkundige opbouw en een sterke eigen identiteit. Kenmerkend zijn de verschillende woonbuurten, met daartussen vaak open en ruime (groen)stroken. Het noordelijk deel van de wijk bestaat voornamelijk uit koopwoningen, de zogenaamde ‘Edelstenenbuurt’. Het gebied ten zuiden van de Hatertseweg bevat overwegend gunstig geprijsde huurwoningen. Hatert kent een aantrekkelijke, ruime en groene overgang naar de stadsrand.
• Volgens wijkprofessionals zijn nieuwe huurders op voorhand soms bevreesd, komen uit noodzaak in Hatert wonen. Maar na vestiging zijn ze blij verrast. Voor inwoners of mensen die hier werken is dit voor het gevoel een normale Nijmeegse woonwijk.
• De wijk kent goede voorzieningen. De tevredenheid over winkels voor dagelijkse boodschappen en plekken om elkaar te ontmoeten is hier hoog. Een groot deel van de bewoners is tevreden over de parkeergelegenheid in de buurt.
• Wijkprofessionals zien veel actieve bewoners, vooral kleinere groepjes, bijvoorbeeld rond jongeren- of ouderenactiviteiten, muziek, cultuur. De wijk heeft ook een goed draaiend wijkcentrum, wellicht het best bezochte van Nijmegen.
• Er wonen hier veel Nijmegenaren van niet-westerse afkomst. Ruim de helft van de inwoners (51%) vindt het samenleven van diverse etnische groepen goed gaan, 8% vindt dat hier niet goed gaan (in Nijmegen is dat 10% in 2019).
• Hatert kent veel gezinswoningen, veelal bezet door babyboomers die er nu als oudere wonen. De verjongingsfase komt er echter aan, door overlijden komen er woningen vrij. Dan kan verjonging en nieuwe gezinsvorming starten, wat volgens wijkprofessionals een kans voor de wijk vormt.

Aandachtspunten

• Buurtproblemen die volgens bewoners met voorrang moeten worden opgepakt:

1. onderhoud wegen;
2. veiligheid, vandalisme, criminaliteit, agressie;
3. parkeeroverlast;
4. onderhoud groen;
5. hoeveelheid parkeerplaatsen;
6. hoeveelheid groen.

• Een kleine meerderheid van de inwoners (43%) vindt de wegen in de buurt hier goed onderhouden, maar een verhoudingsgewijs hoge 37% ziet op dit vlak problemen (Nijmegen 15% in 2019). Veel bewoners hebben hier overlast van hondenpoep (35% versus 25% in Nijmegen in 2019).
• De waarde van woningen is hier verhoudingsgewijs laag, wat duidt op een zwakkere woningmarktpositie. Appartementen en ook laagbouwwoningen hebben naar verhouding een lage vastgoedwaarde. De woningen liggen hier niet zo goed in de markt, tegelijkertijd zijn deze meer betaalbaar. Gemiddeld genomen ligt de prijs hier €20.000 lager, vergeleken met soortgelijke woningen in andere delen van Nijmegen. Dit komt bijvoorbeeld door het imago van de wijk of afstand tot het centrum. De prijsvergelijking is modelmatig.
• Volgens wijkprofessionals is het (minder gunstige) imago van Hatert in Nijmegen niet conform de werkelijkheid, hardnekkig en moeilijk te beïnvloeden. De beeldvorming is wat hen betreft verkeerd, diverse media-uitingen helpen hier niet bij.
• Wel geven zij aan dat overlast van jeugd en jongvolwassenen nog altijd aan de orde zijn. Concentratie met name rond Cruijff Court, omgeving Couwenbergstraat-Geerensteinstraat en omgeving Shellstation. Dit heeft een relatief groot imago-effect, zowel buiten als binnen de wijk, ook omdat het vaak om prominente en zichtbare locaties gaat. En betekent voor veel bewoners een onbehagelijk gevoel van intimidatie. Daarnaast is er vervuiling en geluidoverlast, treden verkeersgevaarlijke situaties op en is er soms relatie met veiligheidszaken als dealen en gebruiken.
• De wijk kent relatief veel maatschappelijk kwetsbare huishoudens: bijna 7% van de huishoudens doet een beroep op minimaal 5 ondersteuningsregelingen (inkomen, zorg, welzijn). Dat hangt grotendeels samen met de samenstelling van de woningvoorraad en zwakke instroom. Een deel van de bevolking is economisch kwetsbaar door een laag inkomen en/of uitkeringsafhankelijkheid:
  • Ruim 23% van de huishoudens heeft een inkomen tot 110% sociaal minimum (Nijmegen: 16,4% in 2017).
  • Bijna 13% van de 14-65-jarigen ontvangt een Participatiewet-uitkering (Nijmegen 6,7% in 2019).
  • Veel wijkbewoners rekenen zich tot de laagste welstandsklasse, de wijk kent niet veel inwoners uit de hoogste welstandsklasse.
• Volgens wijkprofessionals gaan veel kinderen buiten de wijk naar school. De oorzaken hiervoor zijn nog niet onderzocht. Verschillende redenen kunnen hieraan ten grondslag liggen, zoals een witte vlucht, praktische redenen als nabijheid van andere scholen of de keuze voor een specifieke school elders (waaronder Islamitisch onderwijs). De school legt o.a. een relatie met de wijk middels een jaarlijkse wijklunch.
• Op complex-niveau spelen er vaker botsingen tussen leefstijlen, bijvoorbeeld in de Jadestraat. Volgens wijkprofessionals door ‘openstelling’ van ouderencomplexen voor iedereen en de plaatsing van kwetsbare groepen door corporaties. Het is moeilijk een correcte mix te bereiken, om een balans in spreiden en plaatsen te vinden.