Demografische processen
De RU en de HAN trekken veel jongeren naar Nijmegen. Dit drukt een sterk stempel op de verhuisstromen van en naar Nijmegen.
Ook het geboortecijfer, dat relatief laag is, wordt erdoor beïnvloed: de jonge vrouwen in Nijmegen krijgen weinig kinderen.
Een laag geboortecijfer
In absolute cijfers gezien is het aantal kinderen dat in Nijmegen geboren wordt redelijk stabiel: tussen de 1.700 en 1.800 kinderen per jaar.
Figuur: Aantal geboortes en sterfgevallen in Nijmegen. Bron: BRP.
Afgezet tegen het aantal "potentiële moeders" in de stad is dit een tamelijk laag cijfer. Onder de vrouwen in de vruchtbare leeftijd zijn er in Nijmegen veel studenten en pas afgestudeerden die relatief weinig kinderen krijgen.
Figuur: Gemiddeld kindertal in Nijmegen en Nederland, 2018. Bron: CBS.
Het gemiddeld kindertal (het aantal kinderen dat een denkbeeldige vrouw krijgt, wanneer ze haar hele leven de leeftijdsspecifieke vruchtbaarheidskansen uit een bepaald jaar heeft) ligt in Nijmegen ongeveer 10 tot 20% onder het Nederlandse gemiddelde. In de andere kennissteden is het gemiddeld kindertal ook laag.
Ongeveer driekwart van de kinderen die in Nijmegen geboren worden heeft een moeder van 30 jaar of ouder. Het aantal geboortes uit tienermoeders is laag: jaarlijks krijgen zo'n 10-15 Nijmeegse vrouwen jonger dan 20 jaar een kind.
Figuur: Geboortes naar leeftijd moeder op 31 december geboortejaar, . bron: BRP.
Lichte schommelingen in aantal sterfgevallen
Het aantal sterfgevallen in Nijmegen is vanaf een laag niveau in 2008 (minder dan 1200 sterfgevallen) iets gestegen en schommelt de laatste paar jaar tussen 1300 en 1400 .
Figuur: Aantal geboortes en sterfgevallen in Nijmegen. Bron: BRP.
Figuur: Sterfgevallen naar leeftijd en geslacht, 2019. Bron: BRP.
Meer dan de helft van de mensen die overlijden zijn 80 jaar of ouder.
De meeste jaren overlijden er in Nijmegen iets meer vrouwen dan mannen. De overleden vrouwen zijn over het algemeen ouder.
Aantallen vestigers en vertrekkers pieken in 2017
Het aantal mensen dat zich jaarlijks in Nijmegen vestigt is jarenlang toegenomen: in 2010 betrof het ongeveer 11.000 mensen en 2017 ging het om bijna 16.000 mensen. Ook het aantal vertrekkers ging in die jaren omhoog, maar lag steeds (royaal) onder het aantal vestigers.
In 2018 en 2019 ligt met name het aantal vestigers onder het topniveau van 2017, maar is er nog wel steeds sprake van een vestigingsoverschot.
Het vestigingsoverschot varieert in deze periode van ongeveer 500 in de laatste paar jaar (maar ook in 2010 en 2011) tot rond de 2000 in de “topjaren” 2014 en 2017.
Figuur: Aantal vestigers, vertrekkers en migratiesaldo, 2010-2019. Bron: BRP.
Door de jaren heen zijn er grote verschillen in herkomst en bestemming van de vestigers en vertrekkers.
Figuur: Migratiesaldo naar gebied van herkomst/bestemming, 2010-2019. bron: BRP.
- In de jaren 2012-2014 is er een groot vestigingsoverschot met de “rest van Nederland” (buiten de regiogemeenten). De aanstaande invoering van het nieuwe studiefinancieringsstelsel speelde hier een belangrijke rol bij: het zorgde voor een "boeggolf" van startende studenten, die nog voor die invoering aan hun studie wilden beginnen
- de piek in de binnenlandse migratiesaldo in 2017 is zelfs nog iets groter, maar daar is geen duidelijke verklaring voor. Mogelijk is de dat jaar hoge Nijmeegse woningbouwproductie daar deels de reden voor.
- In 2015, 2016 en 2018 levert het buitenlands migratiesaldo de grootste bijdrage aan het vestigingsoverschot.
- In 2016 heeft de oprichting van het opvangcentrum voor asielzoekers Heumensoord een grote invloed op de cijfers. Dit centrum ligt op grondgebied van de gemeente Heumen. Veel van de asielzoekers zijn eerst ingeschreven in de gemeente Nijmegen, en vervolgens in de gemeente Heumen. Dit zorgt zowel voor een groot positief saldo op de buitenlandse migratie als een groot negatief saldo bij migratie binnen de regio.
- In 2018 en 2019 vertrekt per saldo een relatief groot aantal Nijmegenaren naar de regio.
Veel jongeren vestigen zich in Nijmegen
Vooral jongeren, tussen de 18 en 23, 24 jaar oud, zijn heel sterk vertegenwoordigd onder degenen die in Nijmegen komen wonen. Zij zullen over het algemeen naar Nijmegen komen om hier een opleiding te volgen.
De groep vertrekkers is iets kleiner, en ook iets ouder. Hierbij ligt de piek bij de leeftijdsjaren 25-30. De studie is afgerond, een deel van de studenten verlaat Nijmegen om elders te gaan wonen of werken.
Figuur: Vestigers, vertrekkers en migratiesaldo naar leeftijdsjaar, 2019. Bron: BRP.
Niet alleen komen er veel jongeren naar Nijmegen, ook binnen de stad verhuist deze leeftijdsgroep vaak. Van de ongeveer 15.000 mensen die jaarlijks binnen Nijmegen verhuizen is een derde tussen de 15 en 24 jaar oud.
Onder deze leeftijdsgroep is de verhuismobiliteit zeer hoog: van de jongeren die in Nijmegen wonen verhuist jaarlijks bijna een op de drie (of hij/zij vertrekt uit Nijmegen of hij/zij verhuist binnen Nijmegen).
Figuur: Aandeel per leeftijdsgroep dat in 2019 verhuisd is. bron: BRP.