Wonen en Stedelijke ontwikkeling

In het studiejaar 2019/2020 volgen meer dan 22.000 studenten onderwijs aan de Radboud Universiteit, en ongeveer 25.000 (studiejaar 17/18, zowel voltijd- als deeltijdstudenten) aan de Nijmeegse locaties van de Hogeschool Arnhem Nijmegen.
Het studentenaantal van de RU is sinds 2000  met zo’n 60% gestegen, in een tempo dat min of meer vergelijkbaar is met dat van het universitair onderwijs in Nederland als geheel.
De HAN heeft in deze periode een zeer sterke groei doorgemaakt: het aantal studenten aan de Nijmeegse HAN-vestigingen is tussen 2000 en 2017 verdrievoudigd. Deze groei was veel sterker was dan de toename van het hoger beroepsonderwijs in Nederland.

Figuur: Ontwikkeling studentenaantallen in Nijmegen en Nederland. Bron: DUO/CBS en opgave HAN.

Volgens de ramingen in de landelijke Monitor Studentenhuisvesting/Apollo komt er de komende jaren een eind aan de groei van het aantal HBO-studenten, maar zal het aantal WO-studenten langzaam blijven doorgroeien.

Figuur: Verwachte procentuele toe-en afname van aantallen (voltijds)studenten tussen 2018/2019 en 2026/2027
Bron: Landelijke Monitor Studentenhuisvesting 2019/Apollo.

Deze ontwikkeling doet zich zowel in Nederland als geheel, als in Nijmegen voor. Omdat in Nijmegen de afname van het aantal HBO-studenten sterker, en de toename van WO-studenten minder sterk verwacht wordt is de prognose dat per saldo het aantal studenten dat in Nijmegen een opleiding volgt een paar procent gaat dalen.

De laatste jaren zijn er op de Nederlandse en Nijmeegse hogere opleidingen steeds meer buitenlandse studenten die hier onderwijs volgen. Voor Nijmegen gaat het in studiejaar 2017/2018 naar schatting (Landelijke Monitor Studentenhuisvesting) om bijna 3000 studenten die hun volledige opleiding hier volgen en 1350 die voor een specifiek studieonderdeel (1 of 2 trimesters) naar Nijmegen komen.
Ook voor de komende jaren wordt verwacht dat het aantal buitenlandse studenten dat in Nijmegen een opleiding volgt nog zal toenemen, tot 4000 studenten voor een volledige opleiding en  1700 voor een specifiek studieonderdeel in het studiejaar 2026/2027.
Lang niet alle studenten die in Nijmegen een opleiding volgen wonen ook in Nijmegen. En omgekeerd zijn er ook studenten die in Nijmegen wonen maar een HBO- of WO-opleiding elders volgen.
In totaal woonden er in het studiejaar 2018/2019 woonden er ongeveer 19.500 HBO- en WO-studenten in Nijmegen. Na een periode van gestage toename neemt sinds enkele jaren het aantal in Nijmegen wonende studenten af.

Figuur: Aantallen in Nijmegen wonende studenten. Bron: CBS.

De laatste jaren zijn er op de Nederlandse en Nijmeegse hogere opleidingen steeds meer buitenlandse studenten die hier onderwijs volgen. Voor Nijmegen gaat het in studiejaar 2018/2019 naar schatting (Landelijke Monitor Studentenhuisvesting) om bijna 3000 studenten die hun volledige opleiding hier volgen en 1350 die voor een specifiek studieonderdeel (1 of 2 trimesters) naar Nijmegen komen.
Ook voor de komende jaren wordt verwacht dat het aantal buitenlandse studenten dat in Nijmegen een opleiding volgt nog zal toenemen, tot 4000 studenten voor een volledige opleiding en  1700 voor een specifiek studieonderdeel in het studiejaar 2026/2027.

Vergeleken met andere studentensteden is het aandeel buitenlandse studenten in Nijmegen laag.

Figuur: Aandeel buitenlandse studenten aan WO en HBO, studiejaar 18/19, bron: Monitor Studentenhuisvesting 2019

Lang niet alle studenten die in Nijmegen een opleiding volgen wonen ook in Nijmegen. En omgekeerd zijn er ook studenten die in Nijmegen wonen maar een HBO- of WO-opleiding elders volgen.
In totaal woonden er in het studiejaar 2018/2019 woonden er ongeveer 19.500 HBO- en WO-studenten in Nijmegen. Na een periode van gestage toename neemt sinds enkele jaren het aantal in Nijmegen wonende studenten af.

Figuur: Aantallen in Nijmegen wonende studenten. Bron: CBS.

De veranderingen in studiefinanciering in 2015, de afschaffing van de basisbeurs, leidt ertoe dat wat meer (startende) studenten langer thuis blijven wonen. Met name voor de 18-jarigen, maar ook bij de 19-jarigen is zichtbaar dat de instroom in Nijmegen is teruggelopen en het vestigingsoverschot gehalveerd is.

Figuur: Vestigingssaldo per leeftijdsjaar 2011-2019. Bron: BRP.

In totaal komen er in de leeftijdsgroep 18-20 sinds 2015 zo’n 500 tot 1000 mensen minder naar Nijmegen dan in de (top)jaren 2012-2014. Het CBS constateerde ook in andere studentensteden een verminderde instroom in deze leeftijdsgroep.

De SSH& als institutionele verhuurder heeft de laatste jaren veel eenheden toegevoegd, met meer nadruk op zelfstandige eenheden. Dat is kwalitatief in lijn met de voorkeuren. Analyse laat zien dat Nijmegen eigenlijk erg ruim zit in de kamers met gedeelde voorzieningen en erg krap in de huisvestingsmogelijkheden met meer zelfstandigheid (eenkamerwoningen, zelfstandig wonen).
Kwantitatief is het een antwoord op de hiervoor geschetste groei van het aantal studenten in de stad.
Door meer aanbod maar vooral ook een  dalend aantal studenten dat hier komt wonen, neemt de spanning op de Nijmeegse markt voor studentenhuisvesting (zowel SSH& als particulier) sinds 2015 wat af, maar geldt niettemin nog steeds als “krap” in de Landelijke Monitor Studentenhuisvesting 2019.

De particuliere kamerverhuurmarkt staat de laatste jaren in de aandacht, als verdienmodel van kleinere beleggers maar ook als punt van zorg voor de leefbaarheid van sommige wijken.  Door de kentering in het aantal uitwonenden in de stad en de groei van het SSH&-bezit lijkt het dat sinds de top in 2014/15 de vraagdruk op de particuliere kamermarkt wat af kan nemen.

Figuur: Aantal uitwonende studenten in Nijmegen, indicatie SSH&-bezit en overige studentenkamermarkt.