Duurzaamheid

Het gas- en elektriciteitsverbruik in Nijmegen staat onder invloed van factoren als nieuwbouw van (energiezuinige) woningen, aansluitingen op het warmtenet en gedrag van burgers. Ook zijn veranderingen in ons bedrijvenbestand heel bepalend.

Vier ontwikkelingen rond energieverbruik in Nijmegen:

1. Het particuliere gasverbruik per woning is de laatste jaren stabiel; het elektra-verbruik per woning daalt.
2. Nijmegenaren zijn zich behoorlijk bewust van hun energieverbruik, vooral in relatie tot de kosten.
3. Onze woningen kunnen nog energiezuiniger worden.
4. Het zakelijk verbruik daalt, daarbij is er een relatie met mutaties in het bedrijvenbestand.

Ontwikkelingen in het gas- en elektriciteitsverbruik binnen Nijmegen:

• Een gestage vermindering van het zakelijke energieverbruik in onze stad, zowel gas als elektra.
• Een dalende trend in het particuliere elektraverbruik per woning, maar het gasverbruik per woning stabiliseert na 2014.

Figuren: Particulier gas- en elektra-verbruik in Nijmegen. Verbruik in m3 en kWh per woning, gasverbruik temperatuur-gecorrigeerd. Bron: CBS, gasverbruik via waarstaatjegemeente.nl.

Figuren: Zakelijk gas- en elektriciteitsverbruik totaal verbruik in Nijmegen (alle economische activiteiten). Bron: CBS.

Er is een verdiepend rapport beschikbaar, waarin het energieverbruik in Nijmegen verder wordt geanalyseerd en aangevuld met andere bronnen. Daarin komt naar voren:

• Het fossiele energieverbruik van de stad is over de periode 2008-2017 met 18% afgenomen. De grootste afname (16,4%) is het gevolg van verminderd energieverbruik bij bedrijven. Dit is deels te wijten aan de sloop, sluiting en productiewijziging van enkele bedrijven (10%) en deels de besparing bij alle overige bedrijven (6,4%).
• Het fossiele energieverbruik van particulieren is met 1,6% afgenomen waarvan 2,2% groei door nieuwe gasaansluitingen bij nieuwbouwwoningen en 3,8% afname door besparing binnenshuis in bestaande woningen.

Er zijn diverse factoren en achtergronden te schetsen in relatie tot het energieverbruik in Nijmegen:

• Ruim de helft van de burgers zegt enigszins bewust bezig te zijn met het eigen energiegebruik en iets meer dan een derde deel is hier heel bewust mee bezig (CBS Statistische Trends 2018).
• Nijmegen kent een sterk groeiend aantal woningen, maar ook bedrijfsbeëindigingen. Beiden zijn duidelijk van invloed op het stedelijk energieverbruik.
• Met een warmtenet worden inmiddels duizenden woningen verwarmd met warmte van de afvalenergiecentrale ARN. Dat beperkt het stedelijk gasverbruik en drukt het verbruik per woning. Daarbij is in 2016 in Nijmegen Noord een hulpwarmtecentrale geopend, juist weer een grote (incidentele) gasverbruiker.
• Voertuigen, waaronder openbaar vervoer, maken toenemend gebruik van elektrische energie of aardgas. Dat verhoogt de verbruikscijfers.
• Nieuwe woningen in Nijmegen-Noord en Waalfront waren voor 2015 op een tijdelijke warmtecentrale aangesloten (geregistreerd als gasverbruik bedrijven) en later op het warmtenet. Dit vertekent (de daling van) het gasverbruik van bedrijven en het gemiddeld energieverbruik per woning.

Nijmeegse burgers weten vaak hoeveel elektriciteit en gas er maandelijks in het huishouden wordt verbruikt. Vooral als het gaat om de prijs die daarvoor moet worden betaald:

• 50% is zich bewust van het maandelijks verbruik van elektriciteit en gas (panelleden);
• het maandbedrag voor elektriciteit en gas is bij nog een groter deel bekend: 75%.

De verwachting is dat dit bewustzijn zal toenemen, onder andere door de opkomst van slimme energiemeters.

Uit landelijk onderzoek (CBS Statistische Trends 2018) is bekend dat bijna drie kwart van de burgers het belangrijk vindt dat de eigen energie goedkoop en milieuvriendelijk is. Verder vindt 16% het belangrijker dat het verbruik goedkoop is, en 12% dat het milieuvriendelijk wordt opgewekt.

Figuur: Kennis van maandelijks verbruik en kosten van elektriciteit en gas in het huishouden (in procenten)
Bron: Peiling Duurzaamheid en Milieu, Stadspanel 2013 en 2017

Energieprestaties:

• meten we af aan de hand het energieverbruik per woning en van de rode of juist groene energielabels;
• gaan over de energie die nodig is voor het verwarmen of koelen van het binnenklimaat, het warm tapwater en de verlichting. Dus niet koken, wassen of koelkast.

Zijn woningen in Nijmegen energiezuinig? Op het eerste gezicht lijkt er ruimte voor verbetering:

• Het gasverbruik in Nijmeegse woningen geeft een gemiddeld beeld in vergelijking met andere steden. Dat geldt ook voor de ontwikkeling sinds 2009.
• Mogelijk treedt er vertekening op in deze cijfers doordat veel nieuwe, energiezuinige woningen in Nijmegen (en bijvoorbeeld ook in Tilburg) geen gas verbruiken. Deze zijn aangesloten op stadsverwarming.

Figuur: Gasverbruik per woning in m3, stedenvergelijking. Bron: CBS (2018, voorlopige cijfers).

Zo’n zes van de tien Nijmeegse woningen zijn inmiddels voorzien van een energielabel:

• De energieprestaties van dat deel van de Nijmeegse woningvoorraad zijn vergelijkbaar met andere steden, waarbij Nijmegen verhoudingsgewijs een wat hoger aandeel energiezuinige woningen kent (15% minimaal een energielabel A).
• De energielabels C, D en E vormen in de kennissteden, en dus ook in Nijmegen, de grootste categorie.

Figuur: Energetische kwaliteit van de woningvoorraad: aandeel woningen naar energielabel (2018).
Bron: Registratiesysteem energielabels gebouwen, RVO, bewerking door ABF Research.

Een kleine 600 Nijmeegse utiliteitsgebouwen (niet-woningen) is inmiddels voorzien van een geldig energielabel (cijfers 2018):

• De energieprestaties van dat deel van de Nijmeegse utiliteitsgebouwen zijn vergelijkbaar met andere steden, waarbij in Nijmegen 6 van de 10 utiliteitsgebouwen minimaal label C heeft.
• In de Brabantse kennissteden Eindhoven en Tilburg heeft een groter aandeel utiliteitsgebouwen minimaal energielabel C.

Figuur: Energetische kwaliteit van niet-woningen: aandeel utiliteitsgebouwen naar energielabel (2018).
Bron: RVO via klimaatmonitor.databank.nl