Economie en Toerisme

• Het rapportcijfer van Nederlanders voor de stad steeg van 6,8 in 2015 naar 7,0 in 2017.
• Het beeld van Nederlanders over Nijmegen wordt vooral bepaald door de Vierdaagse, de ligging aan de rivier, de opleidingsmogelijkheden en het historisch karakter.
• Nederlanders vinden de omschrijving ‘historische stad’ goed bij Nijmegen passen (70%), gevolgd door ‘loopstad’ (67%) en ‘studentenstad’ (60%).
• Veel Nederlanders komen voor de binnenstad naar Nijmegen. De algemene waardering van bezoekers voor de Nijmeegse binnenstad ligt in 2018 op 7,7. Dat is het hoogste cijfer sinds de start van de peilingen onder bezoekers ruim twintig jaar geleden.
• De gemiddelde rapportcijfers van ondernemers voor het ‘woon- en leefklimaat’ (7,5 in 2018) en het ‘imago van Nijmegen’ (7,3 in 2018) liggen in 2016 en 2018 hoger dan in de jaren daarvoor. Het rapportcijfer voor het ondernemersklimaat ligt in 2018 op 6,6. Deze score is de afgelopen tien jaar niet sterk veranderd.
• Bewoners waarderen de stad als woon- en leefgemeente gemiddeld met een 7,8 (Burgerpeiling 2019). Dat is iets hoger dan bij eerder metingen. En 89% vindt Nijmegen een mooie stad.
• Nijmegen scoort hoog in enkele ranglijsten van grote steden (woonaantrekkelijkheid, merkkracht).

In 2015 en 2017 hebben we onderzoek onder Nederlanders naar het imago van Nijmegen verricht. De belangrijkste ‘ingrediënten’ van het imago van Nijmegen zijn in die periode niet veranderd. In beide jaren wordt het beeld van Nijmegen bepaald door de Vierdaagse, de ligging aan de rivier, de opleidingsmogelijkheden en het historisch karakter. Dit blijkt zowel uit de spontane associaties die Nederlanders bij Nijmegen hebben als uit de voorgelegde benamingen die zij goed bij de stad vinden passen. De Vierdaagse is de belangrijkste beeldbepaler van het Nijmeegse imago; ruim de helft van de Nederlanders denkt bij Nijmegen spontaan aan dit evenement. In 2017 zien meer Nederlanders Nijmegen als evenementenstad (48%) dan in 2015 (34%). Mogelijk komt dit door de media-aandacht die gepaard ging met de bijzondere evenementen in 2016 (100e Vierdaagse; Giro d’Italia).

Aan de Nederlanders zijn diverse omschrijvingen van de stad voorgelegd met de vraag of men deze al dan niet bij Nijmegen vindt passen. Vooral historische stad vinden Nederlanders goed bij Nijmegen passen (70%), gevolgd door loopstad (67%) en studentenstad (60%). Cultuurstad scoort niet opvallend hoog, terwijl Nijmegen een relatief groot cultuuraanbod heeft. Weinig Nederlanders vinden duurzame stad en innovatieve stad passende omschrijvingen. Het zijn omschrijvingen die raken aan speerpunten in het lokale beleid, waarvan Nederlanders minder op de hoogte zullen zijn.

Figuur: Percentage dat de desbetreffende omschrijving goed bij Nijmegen vindt passen. Bron: Het imago van Nijmegen, O&S 2017.

De waardering van Nederlanders voor Nijmegen is in 2017 hoger dan in 2015; zowel ‘een weekendje Nijmegen’ als ‘de stad als geheel’ krijgen in 2017 een wat hoger rapportcijfer dan in 2015 (rapportcijfer voor weekendje weg gestegen van 6,5 naar 6,7 en rapportcijfer voor stad als geheel gestegen van 6,8 naar 7). Het algemene beeld van de stad wordt positiever naarmate men vaker in Nijmegen komt.
De belangrijkste bezoekredenen veranderden niet: voor bezoekers waren dat het bezoeken van bekenden,  winkelen, het bekijken van de binnenstad, horecabezoek en wandelen en fietsen in de omgeving. Voor mensen met belangstelling om de stad te gaan bezoeken is dat het bekijken van de binnenstad, gevolgd door de geschiedenis van de stad ervaren, winkelen en wandelen/fietsen in de omgeving. De Nederlanders, die Nijmegen bezocht hebben, oordelen veelal positief over het aanbod waarvoor men Nijmegen heeft bezocht (winkelen, horecabezoek, bezienswaardigheden binnenstad, ervaren geschiedenis, musea, culturele voorstellingen). De Vierdaagse speelt een bescheiden rol als het gaat om de redenen om Nijmegen te bezoeken Uit onderzoek onder de bezoekers van de Vierdaagsefeesten weten we dat deze vooral uit Nijmegen en omgeving komen.
Het recreatieve bezoek aan Nijmegen is aan het toenemen. Het aantal hotelovernachtingen is sinds 2012 meer dan verdubbeld, van circa 143.000 in 2012 naar ruim 300.000 in 2018 (inclusief B&B’s). De afgelopen 10 jaar is ook het hotelaanbod in de stad flink gegroeid.

De algemene waardering van bezoekers voor de Nijmeegse binnenstad ligt in 2018 op 7,7. Dat is het hoogste cijfer sinds de start van de peilingen onder bezoekers ruim twintig jaar geleden.
Behalve om een algemeen oordeel, vragen we de bezoekers om zestien aspecten van het stadscentrum te beoordelen. In 2018 worden de bereikbaarheid met de fiets (8,2), het horeca-aanbod (8,1), de bereikbaarheid met het openbaar vervoer (7,9), de sfeer en gezelligheid (7,7) en de veiligheid (7,6) het beste beoordeeld. Voor bijna alle aspecten geldt dat het gemiddelde rapportcijfer in vergelijking met 2014 licht gestegen is.
Eerder - tussen 2012 en 2014 - zorgde de aanleg van de nieuwe stadsbrug en nieuwe auto- en fietsparkeermogelijkheden (gratis, bewaakte fietsenstalling onder Plein ’44 en de parkeergarage onder de van Schaeck Mathonsingel) voor een stijging van de scores voor de bereikbaarheid van de binnenstad met de auto, de mogelijkheden om de fiets te stallen en de autoparkeermogelijkheden.

Figuur: rapportcijfers van bezoekers voor diverse aspecten van het stadscentrum. Bron: Stadscentrummonitor 2018, O&S.

Veel bezoekers zijn positief over hoe zij de Nijmeegse binnenstad beleven. Kenmerken als ‘een plek met een eigen karakter’ en ‘levendig’ horen volgens hen duidelijk bij het stadscentrum.
Diverse gegevens laten een functieverschuiving voor de binnenstad zien: van een ‘place to buy’ naar ook een ‘place to be’ en ‘place to meet’:

• Het in gebruik zijnde winkeloppervlak is sinds 2008 met 20% afgenomen, het aantal winkels met circa 22%. Ramingen van Locatus laren een daling van het aantal passanten tijdens winkeltijden zie, terwijl het totaal aantal betaalde parkeeruren tijdens en buiten de winkeluren (mede door groeiend avondbezoek) die daling niet vertoont.
• De horeca is steeds meer de onderscheidende sector in het stadscentrum. De afgelopen tien jaar zijn er ongeveer 50 vestigingen bijgekomen en is het aanbod gestegen naar 280 vestigingen in de Nijmeegse binnenstad in 2018. Deze groei vond met name plaats vanaf het jaar 2015. In 2016 is het aantal banen in de horeca in Nijmegen-Centrum voor het eerst groter dan het aantal detailhandelsbanen in dat gebied.
• Het aantal hotels in Nijmegen is gestegen van 10 in 2008 naar 23 in 2017. Het overgrote deel van de hotels in Nijmegen bevindt zich in of rondom het stadscentrum.
• Bij verschillende culturele podia is het bezoek toegenomen. In totaal is het aantal bezoeken aan de gesubsidieerde podia gestegen van 562.000 in 2015 naar 681.500 in 2019. Het in 2018 geopende museum De Bastei trok in 2019 52.000 bezoekers.

Het gemiddelde rapportcijfer van ondernemers voor het ondernemersklimaat in de stad ligt in 2018 op 6,6. De afgelopen tien jaar is dit cijfer niet sterk veranderd.
In de periode 2006-2016 steeg het rapportcijfer van ondernemers voor het imago van de stad van 6,5 naar 7,3. De waardering voor het woon- en leefklimaat in Nijmegen steeg nog sterker: van 6,5 in 2006 naar 7,5 in 2016. In 2018 zijn deze rapportcijfers gelijk gebleven.

Figuur: Rapportcijfers van ondernemers voor de stad. Bron: Monitor Vestigingsklimaat, O&S.

Nijmegenaren waarderen de stad als woon- en leefgemeente gemiddeld met een 7,8 (Burgerpeiling 2019). Dat is iets hoger dan in 2015 (7,6) en 2017 (7,7).
Op de volgende punten zijn de uitkomsten van de Burgerpeiling 2019 (ongeveer) gelijk aan die in 2019:

• 92% van de Nijmegenaren vindt Nijmegen een prettige stad om in te wonen;
• 89% vindt Nijmegen een mooie stad;
• 87% is gehecht aan de stad;
• 75% is trots op de stad;
• 68% vindt de Nijmeegse binnenstad aantrekkelijk.

De verschillen tussen deelgroepen voor het beeld dat men van de stad heeft, zijn over het algemeen niet groot. Bij personen met een hogere sociaaleconomische status en 16-34 jaar is dat beeld iets gunstiger dan gemiddeld. Wel zijn er grotere verschillen als het gaat om het oordeel over de binnenstad. Ruim drie kwart van de 16-34-jarigen vindt de Nijmeegse binnenstad aantrekkelijk, versus ruim de helft van de 65-plussers. En 72% van de Nijmegenaren met een hogere sociaaleconomische status vindt de binnenstad aantrekkelijk, versus 60% van degenen met een lagere sociaaleconomische status. Daarbij moet bedacht worden dat 16-34-jarigen en de personen met een hogere sociaaleconomische status vaker in de binnenstad blijken te komen dan de 65-plussers en de personen met een lagere sociaaleconomische status.

Atlas voor gemeenten stelt jaarlijks een ranglijst woonaantrekkelijkheid voor de 50 grootste steden op. Dit gebeurt op basis van acht indicatoren: bereikbaarheid banen per auto en OV, cultureel aanbod, veiligheid, percentage koopwoningen, culinair aanbod, nabijheid natuurgebieden, aanwezigheid universiteit en percentage vooroorlogse woningen. Niet alles wat de woonaantrekkelijkheid bepaalt, is in de woonaantrekkelijkheidsindex van Atlas voor gemeenten verwerkt. Zo zijn er geen indicatoren meegenomen over sportaanbod, evenementen, cultuurhistorie, musea, bijzondere architectuur, recreatieve voorzieningen, sociale samenhang, openbaar vervoer, de bereikbaarheid van de stad, groen en water in en om de stad en het winkelaanbod. De woonaantrekkelijkheidsindex van Atlas voor gemeenten geeft vooral zicht op de aantrekkingskracht van de stad op een actieve en hoogopgeleide groep vestigers (‘creatieve klasse’). Dit vanuit de kennis over de ‘creatieve klasse’ als belangrijke motor voor economische voorspoed.
In 2008 stond Nijmegen in de ranglijst woonaantrekkelijkheid voor het eerst in de top 10 (negende plaats). De hoogste notering werd in 2009 bereikt (vijfde plaats). In 2019 staat Nijmegen op de zevende plaats. Dat is hoger dan alle andere steden in onze vaste set van benchmarksteden. De hoge positie van Nijmegen heeft vooral te maken met de universiteit (derde plaats ‘aanwezigheid universiteit’), het podiumkunstenaanbod (vijfde plaats ‘cultuuraanbod’) en de mooie omgeving (zestiende plaats ‘nabijheid van natuurgebieden’). Op 1 van de acht onderliggende ranglijsten scoort Nijmegen laag: 44e plaats voor ‘percentage koopwoningen’.

Voor het onderzoek naar de merkkracht van gemeenten, streken en provincies (Hendrik Beerda Brand Consultancy in samenwerking met Universiteit Utrecht) worden deze ieder twee jaar onderzocht op zaken als bekendheid, waardering, binding, persoonlijkheid, bezoek en bezoekintentie. In de periode 2011-2017 is Nijmegen op de ranglijst van sterkste stedenmerken van Nederland bij elke meting één plaats gestegen. In 2017 staat Nijmegen zevende. Van de vaste set van benchmarksteden staan alleen Maastricht (vierde plaats) en Groningen (zesde plaats) hoger. Zaken die - in vergelijking met het gemiddelde beeld voor de 50 grootste steden - relatief sterk bijdragen aan de merkkracht van Nijmegen zijn: veel groen/mooie natuur, aantrekkelijke wandel- en fietsmogelijkheden en aantrekkelijke mogelijkheden voor vakantie. Zaken die relatief minder sterk bijdragen aan de merkkracht van Nijmegen zijn: een goed museumaanbod (aanbod is met de opening van De Bastei inmiddels wel verbeterd), een goed aanbod van theaters en andere podia (sluit aan bij bevinding dat niet heel veel Nederlanders Nijmegen als een cultuurstad zien) en een hoge kwaliteit van het verblijf (de hotelsector heeft zich inmiddels wel verder ontwikkeld).